Икмэк кадере сочинение на татарском

Икмәк – тормыш нигезе

Икмәк — игенченең җан җылысы,
Җир-анага кадер-хөрмәте.
Яшәү чыганагы ул һәр йөрәкнең,
Шуңа кадерлибез икмәкне.
Э. Мөэминова.

Икмәк! Шулай дип авыз тутырып әйттең исә, тәмле исе белән борыннарны кытыклап, өсте алтынга манылган сыман сап-сары, күпереп пешкән ипи күз алдына килә. Икмәкне олылап, безнең халык телендә күпме генә әйтемнәр, хикәяләр тумаган! Әйе, икмәк сүзенең мәгънәсе сабый чактан ук, әбиләр-бабайлар сөйләгән әкиятләрдән «изге» булуы белән янәшәдә торып, күңелдә бик тирәнгә сеңеп калган.
Икмәк! Никадәр бөек ул! Җир йөзендәге тау чаклы алтыннар да, мәрмәр сарайлар да — берсе дә аңа тиңләшә алмый. Юк, тиңләшә алмый. Әллә күп хезмәт куеп үстергәнгә шулаймы соң?
Әгәр берәр җирдә ташланган икмәк сыныгы күренсә, күңел әрни, йөрәк сыкрый. Кулда күпереп пешкән икмәк. Аннан да бөек нәрсә юк кеше өчен. Тир түкми икмәк үсми, диләр. Бу бик дөрес. Күпме хезмәт куелган аңа. Шуңа бик кадерле ул.
Иген игү борын-борыннан иң изге, иң мөкатдәс, иң дәрәҗәле эш саналган. Алтын бөртекләрне җир куенына чәчәргә чыгар алдыннан бабаларыбыз әйбәтләп мунча кергән, иң чиста күлмәкләрен кигән. Уракка төшәр алдыннан да шулай булган. Шундый заман булган, гасырлар буена крестьян иген иккән, бер түтәрәм җире өстендә сука белән җәфа чиккән, чабагачы белән ашлык суккан, урак урып, аркасына бөкре чыккан. Инде крестьян кулланган борынгы эш коралларының исемнәре генә калды. Безнең буын аларны музейларда гына күрә ала. Хәзер барысы да башка. Техниканы әйтеп торасы да юк. Күпме еллар үткән, күпме сулар аккан. Елларның да төрлесе килеп торган, кырыслары, тынычлары, сугышлары…
Хәзер без башка заманда яшибез. Әмма икмәк элеккечә үк кадерле. Кулымдагы икмәктән дә бөек нәрсә юк минем өчен. Әллә аның аша әби-бабайларыбызның тамызган тир тәмен тойганга шулаймы соң?! Тырыш хезмәт, түккән тирләр җилгә китми, җирдә ятмый. Җир дә үзенең юмарт сые белән игенчегә игелек күрсәтә. Кулда икмәк. Аңа карасаң, гүя сабыйлар елмаюын, чал чәчле аналар рәхмәтен, иркен кырларыбыз матурлыгын, игенченең горур күз карашын тоясың. Шушы икмәк өчен мең-мең рәхмәт әйтәсе килә игенчегә. Менә шуңа күрә халык игенчене ихтирам итә, аңа дан җырлый. Икмәк булганда җирдә яңа җыр туа.
Икмәк — туклык, сәламәтлек, хезмәт, шатлык нигезе, муллык билгесе.
«Икмәк — ул тормыш, ул Ана, Ватан, мәхәббәт кебек үк мәңгелек. Икмәк — ул безнең көчебез, куәтебез, илһамыбыз, рәхәтебез», — дигән танылган аш-су остасы Юныс Әхмәтҗанов.

Икмәк нәрсә?

Язын – тургай җыры,

Кышкы буран, көзге җил дә ул.

Кайгы да ул, чиксез шатлык та ул,

Бәхет тә ул, изге сүз дә ул.

Н.Дәүли

Скачать:

Предварительный просмотр:

Икмәк-ил байлыгы.

     Мин үзем икмәкне кеше өчен иң зарури ризык итеп кенә түгел, ә илнең иң зур байлыгы, дәүләтнең төп куәте дип саныйм.

     Икмәк авыр хезмәт белән үстерелә. Аның өчен игенчеләр күп көч куялар.Башта алтын бөртекләр җылы туфракка чәчелә. Аны крап үстерәләр. Июль аенда уңыш җыю башлана. Бөртекле ашлыктан он әзерләнә. Шуннан соң гына икмәк пешерәләр. Икмәк барлык ризыклардан өстен тора.

      Моннан бик күп еллар элек әбиләребез алабута ипиләре пешереп ашаганнар. Икмәк бөтен байлыклардан да кирәгрәк нәрсә. Ул булмаса бөтен нәрсәнең кыйммәте бетә, алар чүпкә әйләнә. Борыңгы кешеләр шулай дип әйткәннәр : “Алтын-көмеш-таш,имеш, алабута –аш, имеш”.

      Икмәк иң кадерле, иң изге нәрсәләрнең берсе. “Хезмәтнең тире- ачы, җимеше татлы”,  дип әйтүләре юкка түгелдер. Бик күп хезмәт, тәҗрибә, тырышлык куеп тапкан икмәктән дә тәмле ризык юктыр дөньяда.Шуның өчен икмәкнең валчыгын коймаска, ипине ташлап калдырмаска кирәк.  

      Икмәкнең кадерен белегез!

                                                                   Галимова Ильвина, 2 класс укучысы.

  Икмэк! Ипи! Кеше очен нинди якын сузлэр! Элек-электэн икмэк кадерен белергэ, ипинен hэр валчыгын эрэм итмичэ олыларга ойрэнгэн татар халкы.Бабаларыбыз да » Икмэк — Аллаh булэге! » ,- дип  юкка гына эйтмэгэннэрдер. Нинди генэ мэжлес, бэйрэм булмасын, ул табынсыз узмый.Э остэл бизэге, топ ризык, элбэттэ ул- ипи.

  Сугыш чорында, ачлык-ялангачлыкны куреп, авыр заманнын бар михнэтен уз жилкэсендэ татыган эбием, ипине бик кадерлэп, саклык белэн, табын туренэ генэ куеп тота.Бугенге хикэям дэ нэкъ шул икмэк хакында, эбиемнен уз куллары белэн, куп коч hэм тир тугеп пешергэн, искиткеч, теленне йотарлык тэмле ипие турында.

   Бугенге кондэ кул эшлэрен жинелэйту очен уйлап табылган техника бик куп, автоматлаштырылган механизмнар, шул исэптэн ипи пешеру цехлары да.Шушы яна технологиялэр белэн бергэ атлап барган заманда, авыл мичен саклап калучылар бик сирэктер.Элеккеге мичне, кулланылучы коралларын яшь буын музейлардан гына куреп белэ ала.Э мина бэхет елмайды, бу мичне дэ, анын ничек эшлэвен дэ курэ алам, э ин мохиме -анда пешкэн ризыкны авыз итэ алам.Ризык пешеру очен махсус ясалган элеге мичтэ ипи, ягылган утын агачы исен узенэ сендереп, ботен йортка кырда-болында ускэн мул игеннэрнен хуш исен таратып, ботен файдасын, сихэтен узендэ калдырып, бик-бик тэмле булып пешэ.

Борынгыдан ук hэр гаилэнен уз икмэк пешеру серлэре булган.Эбием дэ узе генэ белгэн серлэр белэн уртаклашты.Ул ипи камырын, чупрэ салмыйча, эчетке белэн эзерли икэн.Нэкъ элеккечэ эзерлэнгэн эчетке генэ организмны минералларга, микроэлементларга hэм витаминнарга баета.

 Менэ буген дэ эбием иртэдэн мич тирэсендэ кайнаша.Кичтэн эчеткесен эзерлэп, онын илэп жылыга куйды эбием.Мич ягып жибэрергэ утынны узем алып керешергэ булыштым.Янган учакка онытылып, озак кына карап утырдым.Мич эзер булганчы, эбием кабарган камырларны, тигезлэп, матурлап табаларга булеп салды.кат-кат »  бисмилласын» кабатлап, саклык белэн генэ, табаларны мичкэ урнаштырды.Йортка ниндидер йомшак жылылык инде, тэмле ис таралды.Мин туземсезлек белэн ипинен мичтэн чыкканын коттем… Менэ, нихаять, котелгэн мизгеллэр.Эбием мичтэн ипилэрне ала. Нинди матурлар, кызарып пешкэн, тум-тугэрэк ипилэр!   Бар яратуынны биреп, бар коченне сарыф итеп эзерлэнгэн ризык.Икмэк тэменен сере дэ шунда инде .

#
28 ноября 2015 в 19:59

0

Раиль Султанов
#
29 ноября 2015 в 19:01

0

ипи иг тэмле ризык бит ул)))))))))))))

Рахим Низамутдинов
#
10 декабря 2015 в 17:25

0

Бигрәк булган егет син, Камил. Барысыны да өлгерәсең. v

Cалават Идиятуллин
#
28 ноября 2015 в 20:21

0

Бик матур мәкалә. Минем мич ипиен ашаганым бар,хәзер мичебез юк инде, әбиләрдә бар.

Fail G
#
3 декабря 2015 в 08:48

0
Алина Зиганшина
#
30 ноября 2015 в 09:12

0

Как ты правильно всё написал! Хлеб-надо беречь! Молодец!

Камиль Сулейманов
#
30 ноября 2015 в 20:18

0

Молодец! Когда мы печём хлебушек в хлебопечке, то такой запах стоит дома изумительный… Супер!

Инсаф Шамбазов
#
30 ноября 2015 в 20:31

0

Очень важная и нужная статья, молодец!

Альфия Галиева
#
3 декабря 2015 в 21:23

0

Молодец, Камил! Бик эчтәлекле язгансың.

Рифат Камалиев
#
3 декабря 2015 в 22:15

0

Иписез торып булмый. Бик матур язгансың!

Подробности

Автор: Гузель Шайдуллина

Опубликовано 30 Ноябрь -0001

Просмотров: 6317

Рейтинг:   / 6

Алабуга муниципаль гомуми белем бирү учреждениесе
”Россия Федерациясе Герое А.Н.Епанешников исемендәге
3 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе”

“Икмәк кадере” тексты өстендә эш.
(8 сыйныф рус төркеме өчен татар әдәбиятыннан ачык дәрес)

Шайдуллина Гүзәл Хатмулла кызы,
1 нче категорияле татар теле һәм
әдәбияты укытучысы

2013

8 сыйныф өчен татар әдәбиятыннан ачык дәрес
Тема: “Икмәк кадере” тексты өстендә эш.
Максат: “Икмәк кадере” тексты белән танышу;
Мәкаль һәм әйтемнәр өстендә эшләү күнекмәләрен камилләштерү.
Җиһазлау: икмәк, карточкалар, тест

Дәрес барышы
1. Оешгтыру
-Исәнләшү
Исәнмесез! Хәерле көн!
Һәммәбезгә: сезгә, безгә.
Сәламәтлек һәм иминлек
Булсын һәрчак илебездә
— дежур укучы рапорты
11 Актуальләштерү
— Без алдагы дәресләрдә Җиңүнең бәйрәме турында сөйләшеп үткән идек. Әйе, ул зур бәйрәм һәм без аны һәрвакыт истә тотарга тиеш. Әйдәгез әле укучылар белемнәрне тикшереп алыйк. Моның өчен мин сезгә тестлар таратам.
Тест
1. Сугыш кайчан башлана?
2. Сугыш ничә көн дәвам итә?
3. Татарстаннан беренче Советлар Союзы Герое?
4. Бөек Ватан сугышында катнашкан Советлар Союзы Герое, очучы хатын-кызлар?
5. Советлар Союзы Герое исеменә лаек булучылар арасында татарлар ничәнче урында?
6. Советлар Союзы Герое исеменә лаек булучылар арасында руслар ничәнче урында?
7. “Лачын кыз” исемле хикәя кемгә багышлана?
8. “Ватаным өчен” шигыренең авторы?
9. Сугыш кайчан бетә?
Ә хәзер укучылар, әйдәгез җыеп алыйк.
— Димәк, укучылар БВ сугышы кайчан башлана?
— Ничә көн дәвам итә?
— Кайчан тәмамлана?
БВ сугышы елларында бик авыр булган, хәтта бер телем икмәккә дә тилмереп утыручылар бик күп булган. Без алдагы дәрестә сезнең белән ипи турында сөйләшә башлаган идек инде. Бүген сүзебезне дәвам итәрбез. Өй эше итеп “Бер көндә” шигырен укып килергә бирелгән иде. Теләгән кешегә ятларга да мөмкин дигән идем.
— 1 укучы сөйли
— Бик яхшы,… . Бу укучылар гади генә шигырь түгел, ә шигырь- табышмак. Әйдәгез әле бергәләп исәпләп карыйк.
— Әгәр һәр гаилә көнгә йөз грамм ипи ташласа, бу йортта бер көндә күпме ипи әрәм була
— 1 катта 6 гаилә яши, 9 катлы йортта 54 гаилә була. Алар һәр көн 100 грамм ипи ташласа, барысы 5 кг, 400 грамм ипи әрәм була.
— Ә сезнеңчә, кыз искергән ипине кая куйган? (Үз фикерләрен әйтәләр)
— Ә сез искергән ипине кая куясыз?
— Ә нинди ашамлыклар пешерергә була?
— Берәр рецепт әйтегез әле.
Нәтиҗә ясала.
— Бик яхшы, укучылар. Әйдәгез хәзер “Икмәк кадере” тексты белән танышып үтик.
111 Яңа белемнәр бирү
— автор белән таныштыру
“Икмәк кадере” текстының авторы Афзал Шамов. Татар әдипләре сугыш елларында фронт газеталарында бик актив эшләгәннәр. Афзал Шамов Шәйхи Маннур, Абдулла Әхмәт һәм башкалар белән Калинин фронтында “Алга, дошман өстенә” газетасында эшли. Дәһшәтле сугыш елларында да аның кулыннан каләм төшми.
Без бүген аның “Икмәк кадере” тексты белән танышып үтәрбез.
— Текстны чылбырлап укыйбыз. Игътибар белән тыңлагыз, аңлашылмаган сүзләрне билгеләп барыгыз.
— сүзлек өстендә эш
каткан-
уйнаучы-
типкәләп-
— сүзләрне тәрҗемә итү
— сүзтезмәләр төзү
— текстның эчтәлеген сөйләп чыгу (бер укучы русча сөйләп чыга)
V1. Физкульминутка.
Бирелгән схема буенча күзләрне ял иттереп алу.
V11. Алган белемнәрне ныгыту
Дәреслектәге күнегүләрне эшләү
14 нче күнегү, текстан табып укыгыз.
15 нче күнегү, бер- берсенә сораулар бирү
16 нчы күнегү, текстның эчтәлеген белдек. Малайлар икмәкне тибеп уйнаганнар. Алар дөрес эшләгәннәрме?
— Әлбәттә, дөрес эшләмәгәннәр. Әйдәгез әле, малайларга киңәшләр бирик.
Нәтиҗә ясала. Ипи бит ул – бик кадерле, бик кыйммәтле ризык. Җир йөзендә аннан да кадерлерәк нәрсә юк. Шуңа күрә, ипине таптамаска, әрәм итмәскә, чүп савытына салмаска, яныннан үтеп китмәскә кирәк.
V111. Өй эше бирү. Икмәк турында кечкенә генә хикәя язып килергә.
1Х. Йомгаклау. Дәреслектәге мәкаль һәм әйтемнәрне уку һәм тәрҗемә итү.
— Ипи – тоз – якты йөз.
— Шикәр, тәмле булса да, икмәкне алыштырмый.
— Иписез, тозсыз аш – ярты аш.
— Сез тагын нинди русча мәкаль һәм әйтемнәр беләсез?
— Хлеб всему голова.
— Сез моны ничек аңлыйсыз?
— Ипи барысына да баш. Татар халкында бер нинди бәйрәм дә ипи тозсыз башланмый диярлек. Яшь парлар үзләренең тормыш юлларын да ипи тозны авыз итеп башлыйлар. Кунак килсә дә, табынга иң беренче булып икмәк чыга.
— Дәресемне Әхсән Баяновның “Икмәк “шигыре белән тәмамлыйсым килә.
Ул өстәлгә чыга иң беренче,
Хуҗага көч, терәк,
Ә кунакка сый ул, хөрмәт, дан.
Икмәк.
Күп булса да рәвеше, мәгънәсе бер:
Бөтен тормыш килә икмәктән.

Икмәк – кирпеч төсле.
Аның көче-тәме белән
Дивар булып ташлар береккән.
Торып баскан өйләр, манаралар,
Чал калалар…
Дөнья-икмәктән.

Икмәк-Җирнең үзе төсле,
Түгәрәк.
Мәңгелектән килгән илбасарлар
Тырышканнар,
Тырышалар ашап бетерергә аны,
Телгәләп.

Икмәк – Җир, Су, Һава,
Кояш җылысы булып
Җңгән ул күктән.
Икмәк – синең йөрәк, әткәң синең, әнкәң,
Тормыш – икмәктән.

Син – Кеше
Синең кулда – икмәк,
Синең кулда – сөю, хөрмәт, дан.
Синең кулда – Тормыш!
Нык тот аны-
Дөнья яратылган көчтән,
Икмәктән.
X. Билге кую.

У вас нет прав для создания комментариев.

Обновлено: 10.03.2023

Без кечкенә чагында, телебез ачылганда, иң кадерле ике сүзне әйтәбез:әннә һәм мәм-мәм.

Әни һәм ипи! Ипи адәм баласына ана кебек иң кадерле нәрсә.Ана белән икмәктән башка җир йөзендә тереклек булмас иде.

Әни безне күкерәк сөтләрен имезеп, кадерләп үстерә, назлый, иркәли.

Икмәк булмаса без беребез дә яши алмас идек.Икмәк барлык ризыклардан да өстен тора, безгә яшәргә көч бирә!

Без китаплардан укып беләбез,1921нче елдагы ачлыкта күпме кешенең гомере өзелде.Монда борынгы әйтем искә төшә һәм аның дөреслегенә ышанасың:”Алтын, көмеш-таш, алабута аш.”

Икмәк булмаса, иң бәяле әйберләрнең дә кадере булмый, алар чүп хәлендә калалар.Мин икмәкне илебезнең көче, байлыгы дип саныйм.

Минем бабаем Мөнәвир Абрар улы да күп еллар авыл хуҗалыгы тармагында тракторда һәм комбайнда эшләде.Ул безгә ничек икмәк чәчүләрен,үстерүләрен, сугуларын гел сөйләп тора.

Мин бер телем икмәк өчен күпме көч түгелгәнлеген бик яхшы беләм һәм аңлыйм.

Алтын, көмеш таулары өелеп торса да, ашарыңа бер телем ипекәй булмаса, син алтыннарга,

көмешләргә күмелеп юкка чыгасың.Шуңа күрә ипинең кадерен белик,үткәннәрне онытмыйк!

Ҡыңғырау шылтыраны, Беҙ матур ултырабыҙ. “4”-ле,“5”-ле билдәләрен Көн һайын артт

№ слайда 1

Ҡыңғырау шылтыраны, Беҙ матур ултырабыҙ. “4”-ле,“5”-ле билдәләрен Көн һайын арттырабыҙ..

Һаумы, уң күршем! Һаумы, һул күршем! Һаумыһығыҙ, уҡытыусым!

№ слайда 2

Һаумы, уң күршем! Һаумы, һул күршем! Һаумыһығыҙ, уҡытыусым!

№ слайда 3

Көҙ

№ слайда 4

ЯПРАҠТАР ҠОЙОЛА

№ слайда 5

Ҡырҙа игендәр йыйылған.

№ слайда 6

Ҡырҙа игендәр йыйылған.

бөтәһенә лә

№ слайда 7

Икмәк ҡайҙан килә?

№ слайда 8

Икмәк ҡайҙан килә?

Икмәк баҫыуҙа үҫә, Унан амбарға күсә. Аҙаҡ мейестә бешә. Ҡыҙарып мейестән төшә.

№ слайда 9

Икмәк баҫыуҙа үҫә, Унан амбарға күсә. Аҙаҡ мейестә бешә. Ҡыҙарып мейестән төшә. Шунан килә өҫтәлгә. Беҙгә ҡеүәт өҫтәргә! Икмәк булһа табында Булдырам мин барын да!

Башта ерҙе һөрәләр.

№ слайда 10

Башта ерҙе һөрәләр.

Орлоҡтарҙы әҙерләйҙәр

№ слайда 11

Сәскес менән сәсәләр.

№ слайда 12

Сәскес менән сәсәләр.

Зарарлы бөжәктәрҙе һауанан һиптереп ағыулайҙар

№ слайда 13

Зарарлы бөжәктәрҙе һауанан һиптереп ағыулайҙар

Аграномдар игендең үҫеүен ҡарап торалар.

№ слайда 14

Аграномдар игендең үҫеүен ҡарап торалар.

Өлгөрөшөн ҡарайҙар.

№ слайда 15

Игендәр өлгөргәс комбайндар ураҡҡа төшә.

№ слайда 16

Игендәр өлгөргәс комбайндар ураҡҡа төшә.

Һуҡтырылған бойҙайҙы машиналарға тейәйҙәр.

№ слайда 17

Һуҡтырылған бойҙайҙы машиналарға тейәйҙәр.

Машиналар бойҙайҙы икмәк һаҡлай торған урын – элеваторға илтәләр.

№ слайда 18

Машиналар бойҙайҙы икмәк һаҡлай торған урын – элеваторға илтәләр.

Он ясау өчен бодайны тегермәнгә илтәләр.

№ слайда 19

Он ясау өчен бодайны тегермәнгә илтәләр.

Бодайдан төрле сорттагы оннар ясыйлар

№ слайда 20

Бодайдан төрле сорттагы оннар ясыйлар

Икмәк ҡамырын машина баҫа.

№ слайда 21

Икмәк ҡамырын машина баҫа.

Әҙер ҡамырҙы табаларға һалалар.

№ слайда 22

Әҙер ҡамырҙы табаларға һалалар.

Икмәк бешереүселәр тәмле итеп төрлө икмәктәр бешерәләр.

№ слайда 23

Икмәк бешереүселәр тәмле итеп төрлө икмәктәр бешерәләр.

Икмәктәрҙе махсус машиналар менән кибеттәргә илтәләр.

№ слайда 24

Икмәктәрҙе махсус машиналар менән кибеттәргә илтәләр.

№ слайда 25

№ слайда 26

№ слайда 27

Балалар онотмағыҙ , Әпәкәй ул бына шундай Тырыш хеҙмәт емеше. Бер үк ҡәҙерен бел

№ слайда 28

Балалар онотмағыҙ , Әпәкәй ул бына шундай Тырыш хеҙмәт емеше. Бер үк ҡәҙерен белегеҙ, Хөрмәт итә күрегеҙ.

Submit to our newsletter to receive exclusive stories delivered to you inbox!

Васян Коваль

Лучший ответ:

Мари Умняшка

Вы можете из нескольких рисунков создать анимацию (или целый мультфильм!). Для этого нарисуйте несколько последовательных кадров и нажмите кнопку Просмотр анимации.

Нажмите, чтобы узнать подробности

Конспект урока по башкирскому(государственному) языку в 7 классе по теме: Тимер Йосопов «Икм?к е?е» ши?ыры. ??йл?мд? . р т?ртибе. Ознакомление с целью и задачами урока. Знакомство учащихся с биографией и творчеством народного поэта республики Башкортостан. Чтение стихотворения «Запах хлеба», словарная работа и ответы на вопросы текста. Грамматическая тема: Порядок слов в предложении. Чтение правил, работа по карточке, разбор предложений. Подведение итогов урока, оценивание знаний. Ознакомление с домашним заданием.

Разработка урока по башкирскому (государственному) языку

в 7 классе по теме:

Тимер Йосопов “Икмәк еҫе” шиғыры.

Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.

Провела: учитель башкирского языка

и литературы Сибагатова Венера В.

МОБУ СОШ с. Наумовка

Тема: Тимер Йосопов “Икмәк еҫе” шиғыры.

Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.

Маҡсат: 1) Яҙыусы Тимер Йосоповтың биографияһы менән ҡыҫҡаса таныштырыу ; 2)“Икмәк еҫе” шиғырын уҡыу, телмәр үҫтереү; 3) һүҙлек һүҙҙәрен нығытыу.

Йыһазландырыу: Т. Йосоповтың портреты, биографияһы, карточкалар, һүҙлектәр.

Дәрес барышы:

Ойоштороу мәле. Һаулыҡ һорашыу. Көн тураһында әңгәмә.

Һаумыһығыҙ! Хәйерле иртә! Бөгөн аҙнаның ниндәй көнө? Кем дежур?

Артикуляцион күнегеү. – Дәфтәрҙәрҙе астыҡ, бөгөнгө числоны яҙабыҙ. Бөгөнгө тема:

Тимер Йосопов (1938)

Икмәк еҫе” шиғыры. (26-сы бит)

Карточка: (һәр уҡыусыға таратыла, уҡытыусы ҡысҡырып уҡый)

Башҡорт халыҡ шағиры Тимербай Йосоп улы Йосопов 1938 йылдың 31 майында Башҡортостандың Дыуан районы Әпсәләм ауылында тыуған. Мәктәпте тамамлағас Ҡыйғы район гәзитендә эшләй. Башҡорт дәүләт университетының филология факультетын 1967 йылда тамамлай. Шиғырҙарын 1960 йылдарҙа яҙа башлай.

Китаптары: шиғырҙар циклы “ Тормош”, “ Икмәк еҫе”(1968); йыйынтыҡтары “ Вереница лет”, “Алтын туҙан” , “ Раздумье на скалах”(1988), “ Снежное поле”

Күп шиғырҙары һәм поэмалары ҡобайыр стилендә яҙылған.

1998 йылда “ Еләктәр беште” китабы өсөн Тимер Йосоповҡа Башҡортостандың Салауат Юлаев дәүләт премияһы бирелә.

2003 йылда “Башҡортостандың халыҡ шағиры” исеме бирелә.

Хәҙер уға 77 йәш, Өфө ҡалаһында йәшәй һәм ижад итә.

“Икмәк еҫе” шиғыры буйынса эштәр:

а) уҡытыусыларҙың уҡыуы , уҡыусылар ҡарап үҙ аллы уҡый.

б) һүҙлек эше. Һүҙлек дәфтәрҙәренә һүҙҙәр яҙыу. (27-се бит)

в) 1-әр строфалап сылбырлы уҡыу.

г) – Был шиғыр нимә тураһында? һорауына яуап биреү һәм яҡынса тәржемә (һүҙлектәр менән эш).

д) һүҙлек һүҙҙәре менән 3 һөйләм төҙөү, һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе (27-се бит). Карточкалар таратыла, үҙ аллы эш.

Грамматик тема. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.

Башҡорт телендә хәбәр(сказуемое) һөйләм аҙағында килә, ә эйә (подлежащее) унан алда килә.

Ҡыҙ бейей. — Девочка танцует. Уҡыусы яуап бирә. – Ученик отвечает.

Тултырыусы(дополнение) хәбәр алдынан килә.

Аныҡлаусы (определение) аныҡланыусы һүҙҙең алдынан килә.

Хәл( обстоятельство) күбеһенсә хәбәр алдынан килә. Мин Наумовкала йәшәйем. – Я живу в Наумовке.

Нығытыу өсөн күнегеүҙәр. Һөйләмдәрҙе тикшерергә.

Был — аҙыҡ-түлек магазины. Бында икмәк, һөт, шәкәр, сәй, тоҙ, балыҡ һаталар. Магазинда Әминә апай эшләй. Ул бик тырыш, яғымлы кеше. Ул үҙ эшен ярата. Беҙ уға рәхмәт әйтәбеҙ.

Йомғаҡлау: Бөгөнгө дәрес оҡшанымы, үҙегеҙ өсөн мөһим , яңы белемдәр алдығыҙмы? Нимә белдек? Шиғыр ни өсөн “Икмәк еҫе” тип атала?

Баһалау. –Афарин, бөгөн дәрестә бөтәгеҙ ҙә актив ҡатнаштығыҙ. Мин дәрестән ҡәнәғәтмен. Баһалар түбәндәгесә: .

Өй эше: Яҙыусының биографияһы буйынса дәфтәргә хронологик таблица яҙырға.

Читайте также:

      

  • 6 симфония шостаковича история создания кратко
  •   

  • Эжен делакруа мастер французского романтизма кратко
  •   

  • Храм венеры и ромы кратко
  •   

  • Связь экологии с другими науками кратко
  •   

  • Внутренние стандарты аудита кратко

Бөкрәйгән чаңдыр бер әби
Килә иде нидер уйланып.
Күреп җирдә икмәк сыныгын,
Киткән кебек булды уянып.

Иңнәренә, гүя, салган ул
Бу рәхимсез дөнья исәбен.
Иелде дә алды кадерләп,
Рәнҗетелгән икмәк кисәген.

Йөрәге аның өзгәләнде,
Күзләреннән яшьләр актылар.
Ач-ялангач сугыш еллары
Күз алдына килеп бастылар.

Үстердек без кара икмәкне,
Кояшның кызуында янып.
Чәчен тарадык кара җирнең,
Сабаннарны иңнәргә тагып.

Алабута, кычыткан ашап,
Интектек бер телем икмәккә.
Дөнья нужасы булды бугаздан,
Өстерәде, үтте үзәккә.

Сөялләнде, канады куллар
Язмыш булды ачы, шәфкатьсез.
Шул чагында кара икмәкне
Һәрнәрсәдән өстен күрдек без.

Ә бүген ул кара икмәкнең
Белмиләр күк җирдә кадерен.
Ачлыкка дучар булса кеше,
Аңлар иде икмәк кыйммәтен!

Бөкрәйгән чаңдыр бер әби,
Телгәләнгән аның йөрәге.
Чыра кебек нәзек кулында —
Рәнҗетелгән икмәк кисәге…

Гөлбаниз Сәгыйдуллина. Теләче районы


Фото: texty.org.ua

Понравилась статья? Поделить с друзьями:

Новое и интересное на сайте:

  • Изменить текст для сочинения синонимами
  • Ийэ туьунан сочинение
  • Изменить текст для сочинения онлайн
  • Иия мпгу экзамены
  • Изменить список сдаваемых егэ

  • 0 0 голоса
    Рейтинг статьи
    Подписаться
    Уведомить о
    guest

    0 комментариев
    Старые
    Новые Популярные
    Межтекстовые Отзывы
    Посмотреть все комментарии